Staakt,staakt,staakt!!
Binnenkort is het 80 jaar geleden dat de Februaristaking uitbrak.
Amsterdammers en later ook Zaankanters en weer later andere NoordHollanders legden massaal het werk neer als reactie op de eerste grote razzia's op Joodse inwoners door de nazi's.
Daarvoor waren er al opstootjes vaak geinitieerd door groepen die sympatiseerden met de bezetter. Joodse stadgenoten waren het slachtoffer.
Het vervolg werd helaas zeer trieste geschiedenis.
Recent onderzoek wijst uit dat die eerste groepen Joodse slachtoffers werden gebruikt als 'testmateriaal' om de later zo beruchte gaskamers uit te proberen.
In ieder geval wachtte hen een gruwelijke dood.
Maar arbeiders pikten de razzia's dus niet en de zaak ging plat.
De bezetter sloeg snoeihard terug. Brak de staking met geweld en vooral stakingsleiders werden lang achtervolgd en betaalden niet zelden de allerhoogste prijs.
Het bleek later het enige openlijke grote verzet in Europa tegen de Duitse bezetter.
Ik kreeg veel mee uit die tijd. Ouders, grootouders vertelden daar veel over. Uit de 'erven' kreeg ik de trilogie Februari van Theun de Vries.
Als kind vond ik, als ze daar met elkaar over spraken zo spannend, dat ik het bijna jammer vond dat ik er niet bij was geweest.
Ook toen was er een avondklok. Ingesteld door de bezetter. En de ramen moesten verduisterd, om vliegtuigen van de geallieerden te misleiden.
Omdat gezinnen gewoon gezinnen waren, werd binnen toch 'stiekum' licht gemaakt.
Een pitje van een waxinelichtje drijvend op een laagje parafine, zo vertelde pa, ma, oma's en opa's vaak.
Als iemand iets te hard ademde ging het licht uit. Bijna nostalgisch leek het. Maar de werkelijkheid was helaas anders.
Mijn opa's hadden de gevaarlijke leeftijd en liepen het risico naar werkkampen gestuurd te worden voor de arbeitseinsatz.
Opa Jan van vaders kant, 'vocht' als man op herhaling de eerste 5 dagen bij Arnhem, nog mee tegen de bezetter.
Jongeren negeerden toen ook de avondklok ook wel eens door elkaar op te zoeken. Bloedlink natuurlijk.
Mijn ma was 5 toen de oorlog uitbrak, net zo oud als mijn kleindochter nu. Mijn pa 9 en begon op de helft van de bezetting te puberen.
Hoewel ze niet beter wisten en geen keuze hadden was het met de kennis van nu zeker geen feestje.
Maar de Februaristaking dus een daad van verzet die er zijn mocht.
Door o.a. Amsterdammers en Zaandammers.
25e herdenken we dit. Diverse plekken waar monenten en monumentjes zijn.
Ook verscheen vandaag een podcast van Rob Trip over die tijd.
Vandaag maakten wij, Zaanse Amsterdammers of Amsterdamse Zaankanters een rondje en stonden vast even stil.
Er komt natuurlijk een tijd dat de generaties die het zelf nog meemaakten of die dat weer van hen letterlijk meekregen er niet meer zijn.
En dat herdenken iets uit de overlevering wordt.
Daarom schrijf ik dit maar op.
Opdat we niet vergeten. En ook niet vergeven eigenlijk.
25 februari 1941
Staakt, staakt, staakt!!!
